Hugo Schrameyer

Vanaf begin jaren zeventig is de Duitse dhz-branche gegroeid als kool. Waren er in 1970 ongeveer 300 doe-het-zelf-winkels te vinden, nu zijn er dat ruim 4.200. Bovendien is de omzet sindsdien minstens verdrievoudigd. De kern van de dhz-branche, die hoofdzakelijk gevormd wordt door bouwmarkten, haalde een omzet van ruim 13 miljard euro, terwijl alle verkooppunten met dhz-producten bij elkaar goed zijn voor een bedrag van ruim 35 miljard euro. Daarmee is Duitsland in omzet gemeten nummer twee van de wereld, achter Amerika (185 miljard) en nog voor landen als Groot-Brittannië (19,8 miljard) en Frankrijk (15,7).
De gemeten omzetten zijn zonder meer kolossaal. Een prachtig resultaat. En toch mogen daar een paar kanttekeningen bijgeplaatst worden. De grootte van de dhz-sector heeft deze branche vooral te danken aan de omvang van het nieuwe Duitsland, dat ruim 80 miljoen inwoners telt. In de eigen gelederen, bijvoorbeeld op een vorig jaar gehouden bouwmarktcongres, klinkt de kritiek dat bouwmarkten zich te productgericht presenteren. De Duitse bouwmarkten hebben vooral aandacht voor constructieve materialen. Deze positionering heeft zichtbaar zijn consequenties voor het klusenthousiasme onder Duitse burgers. Uit een onderzoek van twee jaar geleden blijken Engelsen het meest geestdriftig wat betreft home improvement en huisdecoratie. Duitsers leggen op dat vlak veel minder enthousiasme aan de dag, terwijl ze daarentegen vaker zware verbouwingsklussen voor hun rekening nemen.

Klassiek concept
Woontextiel en decoratieve assortimenten moeten de bouwmarkten helpen aan extra omzet, klonk het op het zojuist genoemde bouwmarktcongres. Daar staat tegenover dat het klassieke verkoopconcept net zo goed nog ontwikkelingsmogelijkheden kent, bijvoorbeeld in de vorm van extra serviceverlening. En dan denken de Duitse bouwspecialisten onder andere aan servicediensten om mensen te helpen bij het klussen thuis.
De afgelopen jaren waren bijzonder mager voor de Duitse dhz-branche. De dhz-industrie had in 2002 zelfs een verlies van 1,7 procent moeten accepteren. In 2003 lukte het uiteindelijk om deze negatieve teneur om te buigen in een lichte plus. Deels valt dat te danken aan de verdere volwassenwording van de Duitse dhz-sector, waarin is te zien dat solitaire bouwmarkten zich steeds meer aansluiten bij grotere ketens. Daardoor worden belangrijke kostenbesparingen doorgevoerd. Ook de neiging van mensen om meer thuis te verblijven (cocooning en homing, heet dat in de Duitse vakpers) heeft ertoe aangezet dat particulieren hun woning extra op orde willen hebben.

Uitstellen
De toekomst van de Duitse dhz-branche staat voor een belangrijk deel in het teken van tegenstellingen. Of, beter gezegd, de sector kent zowel kansen als bedreigingen. Net zoals in Nederland lijdt de Duitse detailhandel onder een afgenomen koopbereidheid. Mensen geven geen geld uit, maar potten het op. Daarmee stellen ze ook de aankoop uit van duurzame consumptiegoederen. Het spaartegoed in Duitsland bedraagt inmiddels tientallen miljarden euro's. Deze bedreiging valt echter ook uit te leggen als een kans. Want uit een GfK-studie blijkt dat 20,4 procent van de huizenbezitters op korte termijn hun huis willen opknappen of willen vergroten. Ongeveer 80 procent van zulke opknapbeurten of verbouwingen worden eigenhandig uitgevoerd, dus zonder hulp van buitenaf. En dat is natuurlijk een prachtkans voor bouwmarkten, zeker ook in de wetenschap dat mensen zoveel spaartegoed op de bank hebben staan. Helemaal bovenaan de dhz-lijst staan verfwerkzaamheden, het leggen van vloerbedekking en werkzaamheden in de tuin. De vakman wordt vooral ingeschakeld voor het installeren van verwarmingselementen, klimaatbeheersing en sanitairwerkzaamheden.
De reden om een klus zelf te klaren heeft deels te maken met financiële eisen (zelf klussen is volgens Duitse bronnen vijf keer zo goedkoop als uitbesteden). De klus zelf uitvoeren heeft ook te maken met het gemak van de werkzaamheden. Hoe eenvoudiger de inspanning, des te groter de kans dat de particulier zelf de handen uit de mouwen steekt. Deze wetenschap steekt steeds meer de kop op in de dhz-branche bij onze oosterburen. In bijna alle bouwmarkten zijn extra services te vinden, zoals gordijnennaaistudio's, geïntegreerde klusservices en kluscursussen voor particulieren. Deze ontwikkeling heeft er absoluut toe bijgedragen dat vrouwen steeds belangrijker zijn geworden als doelgroep. Sterker nog, vaak nemen vrouwen de beslissing wanneer en hoe het huis wordt opgeknapt. Dat is al heel lang zo, maar het wordt nu ook door de sector als zodanig onderkend.
Tot slot is in Duitsland te zien dat bouwmarkten vaker inspelen op de behoeftes van professionals, zoals zzp'ers. Zulke professionals krijgen op maat gesneden services en producten aangeboden. Hun bijdrage aan de omzet bedraagt inmiddels 19 procent.

Top 10 Duitse formules (zie map redactie 'BouwmarktenDuitsland')