De frisse buitenlucht inademend, geniet ik dankbaar van het vroege uitlaatritueel van onze hond in het park. Thuisgekomen slaat mijn vredig begin van de ochtend om in irritatie wanneer ik gebruikte theezakjes zie liggen in mijn witte Corian spoelbak waar nu een flinke vlek zichtbaar is. “Theezakjes direct in de vuilnisbak”, sneer ik. “Ik heb die witte spoelbakken niet uitgezocht”, zegt mijn man droog. Hoe laat ik hem inzien dat dit écht anders moet, vraag ik me geërgerd af. Gedragsverandering gaat niet vanzelf.
Ik realiseer me dat ik in mijn werk deze uitdaging ook veel tegenkom de laatste tijd. Bij keukenbedrijven waar vraagstukken spelen en waar personeel getraind en opgeleid gaat worden. Het management wil bakens verzetten, bijvoorbeeld vanwege hun concurrentiepositie. Dat betekent soms focus op een andere doelgroep, een nieuwe markt en nieuwe functies. Dus veranderen taken voor werknemers. Het staat allemaal keurig in de nieuwe aanpak. We gooien er opleiding en trainingen tegenaan en dan zijn we er, hopen ze.
Mooi plan zeg ik, maar voordat we gaan opleiden, stel ik jullie eerst de volgende vraag: hoe zorg je ervoor dat jouw medewerker er zelf van overtuigd is dat hij dingen anders moet gaan doen? De wil heeft om uit zijn comfortzone te komen, te leren, soms met vallen en opstaan, net zo lang totdat hij het kan? En dan blijft oefenen totdat hij onbewust bekwaam is, met andere woorden, hij het automatisch goed doet?
Intrinsieke motivatie kweek je door je medewerkers volledig te betrekken bij het nieuwe vraagstuk, bij jouw plannen. Laat ze meedenken, oplossingen formuleren en nieuwe taken in nieuwe rollen gieten. Laat ze dan hun eigen rol pakken met de daarbij horende verantwoordelijkheid en bepaal met elkaar hoe jullie elkaar aanspreken op die verantwoordelijkheid. Uiteraard onder professionele begeleiding, hebben ze dan met elkaar bedacht wat hun rol wordt en hebben dus ook expliciet ‘ja’ gezegd tegen hetgeen ze gaan leren, inclusief de nieuwe aanpak. De wil om te leren is nu maximaal. Moeten wordt willen.
Dit gezegd hebbende realiseer ik me opeens hoe ik de ‘theezakjes-affaire’ thuis ga oplossen: met elkaar om de tafel waarbij blijkt dat het risico om zelf de spoelbak te moeten schoonmaken de beste motivatie is om het écht anders te willen doen…

Olga Kuiper
redactie@qumedia.nl