Het aantal winkels groeide tot en met 2008 in de Nederlandse woonsector gestaag. Op basis van gegevens van Qudata, HBD en CBW-MITEX telde Nederland in dat jaar ruim 13.000 woonwinkels (inclusief dhz-verkooppunten). De keukenbranche kende in dat jaar een record aantal van 1.130 winkels, de zonweringbranche telde ruim 440 vestigingen en er waren op het hoogtepunt 740 kurk-/parketwinkels.
De afgelopen vier jaar is het aantal woonzaken in Nederland met 9 procent afgenomen: in het totaal sloten bijna 1.200 woonwinkels de deuren. De grootste kaalslag heeft plaatsgevonden onder keukenzaken (-16 procent), zonweringsector (-17 procent) en met name de ijzerwarenzaken (-24 procent) en de verf- en behangspeciaalzaken (-25 procent). 
In alle sectoren is uiteindelijk het aantal woonwinkels gedaald, behalve de groep woonwarenhuizen: dat aantal is de afgelopen vier jaar met 17 procent gegroeid naar 350 vestigingen. Het aantal bouwmarkten is de afgelopen jaren eveneens gedaald (-7 procent), maar het totale winkelvloeroppervlak is toegenomen met 23 procent.

Verschuivingen
Het aantal speciaalzaken in de woonsector is drastisch afgenomen. De crisis zal zeker nog twee jaar voortduren en de sterke toename van de online verkoop van woonproducten (in 2020 30 procent nonfood verkoop via internet) zal een verdere shake-out veroorzaken.
Daarnaast kiezen consumenten in toenemende mate voor de zogenoemde one-stop-shopping locaties, zoals bouwmarkten en woonwarenhuizen, Ikea voorop. Uit recent onderzoek van Qudata naar het aankoopgedrag onder ruim 4.000 woonconsumenten bleek:

• In 2010 kocht 20 procent van de consumenten badkamerartikelen in de bouwmarkt, in 2012 24 procent; 
• In 2010 kocht 2 procent een keuken in een bouwmarkt, anno 2014 is dat 4 procent;
• Alle speciaalzaken verliezen marktaandeel in hun sector (keuken, badkamer, zonwering, tuin en vbs) (zie grafiek)
• Woonwarenhuizen (Ikea) hebben voor 2010 duidelijk marktaandeel gepakt in de keukensector. Dat aandeel is nu stabiel (21 procent);
• In 2010 kocht 11 procent badkamerproducten in een woonwarenhuis, in 2012 is dat 17 procent!
• In 2010 kocht 11 procent zonwering in een woonwarenhuis, nu is dat percentage 21 procent (plus 10 procent!)

Volgens Molenaar is een derde van de winkels in 2016 verdwenen. Overigens heeft Molenaar het over de totale Nederlandse retail en niet over specifiek woonwinkels. Maar wanneer je die ontwikkeling toepast op de sector dan betekent het dat er in dat jaar zo’n 8.000 winkels over zijn. Van de 4.000 die er zullen verdwijnen, zal het merendeel speciaalzaak zijn. Binnen die categorie winkels zijn vooral de volledig zelfstandige ondernemers een kwetsbare groep. Uit onze panelonderzoeken blijkt dat de georganiseerde ondernemers gemiddeld genomen beter scoren dan hun collega’s. De woonwarenhuizen en bouwmarkten zullen marktaandeel blijven veroveren op de speciaalzaken en de overlevingskansen zullen voor veel ondernemers groter worden wanneer zij zich aansluiten bij een op de toekomst gerichte retailorganisatie.

IN KADER
Groter & Groter
“Supermarkten in Nederland worden groter en groter’ kopte De Stentor in de editie van 1 december jl. Het aantal supermarkten nam sinds 2005 wel af, maar het totale winkelvloeroppervlak is uiteindelijk wel met 12 procent gegroeid. Volgens Gertjan Slob van Locatus is de trend al ruim tien jaar gaande, maar de schaalvergroting is in een stroomversnelling geraakt. Dat komt bijvoorbeeld door de overname van C1000 door Jumbo. Veel supermarkten veranderen van formule en dan wordt de winkel vaak meteen uitgebreid. Dat de grootgrutters blijven investeren heeft te maken met het feit dat zij ondanks de economsiche crisis de omzet op peil weten te houden. Dit gaat ten koste van andere sectoren, zoals de horeca en met name de speciaalzaken.
Bron: De Stentor, 1 december 2012