De omzet van de woonbranche krimpt sinds 2008, meldde CBS eind juli. De keukenzaken in Nederland zijn volgens het instituut de grootste slachtoffers van de crisis in de woonsector, met een omzetverlies van 8 procent of meer per kwartaal. De stagnatie van de woningbouw, waardoor minder huizen worden verkocht en er beduidend minder verhuisbewegingen zijn, is van doorslaggevende betekenis voor de keukenbranche. In 2011 zijn er ruim 20 procent minder mensen verhuisd dan in 2008, terwijl het aantal gereedgekomen nieuwbouwwoningen ruim een kwart lager was.

Sluitingen
De keukenondernemers voorzagen al een stagnatie al in het voorjaar van 2008 (zie BrancheBarometer), de crisis brak uit in dat najaar en vrijwel direct daalden de omzetten. Aanvankelijk resulteerde de kredietcrisis nauwelijks in sluitingen van keukenzaken: na een piek van 1.133 zaken in het najaar van 2008 daalde het aantal winkels naar 1.117 in november 2009.
In 2010 telde Nederland volgens de Kamer van Koophandel nog 1.067 winkels, in 2011 daalde het aantal verder naar 1.012. Inmiddels is het aantal keukenzaken, volgens het handelsregister, gedaald onder de magische duizend-grens: naar 968 vestigingen.

Verdringingsmarkt
Sinds 2007 dalen volgens CBW-MITEX jaarlijks de omzetten van keukenspeciaalzaken. Zelfs in een economisch topjaar als 2007 klaagden ondernemers dat ze te weinig keukens verkochten. De marges waren tot 2009 nog redelijk goed, dus menig keukenondernemer verdiende nog een goede boterham aan de verkoop van keukens. Door de crisis kwamen de marges onder druk te staan en dat resulteerde, zoals in vakblad KIM in het voorjaar van 2010 aangaf, in ‘Stille sluitingen’. Daarnaast is de keukenmarkt, met name door het groeiende marktaandelen van DMG, de combinatie Bruynzeel/Keller en Ikea een echte verdringingsmarkt geworden. Qua volume pakken deze marktpartijen rond de helft van alle verkochte keukens in de particuliere markt. De koek die overblijft moet worden verdeeld onder zo’n 600 tot 700 keukenwinkels.

Faillissementen
Het laatste jaar neemt het aantal berichten over faillissementen toe, waarbij verschillende grotere regionale spelers al zijn omgevallen. Dat het aantal keukenzaken de aankomende tijd verder daalt is wel zeker. De economische voortekenen zijn weinig rooskleurig. Uit de Qudata VerwachtingsBarometer blijken de keukenondernemers weinig hoopvol over de toekomst van de sector. De consument houdt altijd de hand nog stevig op de knip (het consumentenvertrouwen stond in juli op -32), of men moet er massaal voor kiezen het spaargeld in de keuken te steken...

(in kadertjes:)
Henny Jansen van Jansen Totaal Wonen: “Landelijk is het aantal vierkante meters verkoopruimte de laatste tien jaar verdubbeld. Maar de bevolking is dat niet. Bovendien gaat het economisch minder goed en zit de woningmarkt op slot. Tel daarbij op internet en branchevervanging en je hoeft geen professor te zijn om te concluderen dat er vierkante meters zullen verdwijnen.”
(Bron: KIM, november 2010)

Henk Koehorst van Keukenmedium: “Je moet toch wel minstens één keuken per week verkopen, wil je überhaupt iets betekenen. Er daarvan hebben we er momenteel geen duizend. En in 2012 zijn er daarvan nog maximaal 800 over. Volgens mij wordt in de komende twee jaren statisch nog twintig procent van de markt gesaneerd; niet alleen kleintjes, maar ook regionaal grotere ondernemers met te weinig eigen kapitaalquote en te weinig liquide middelen.”
(Bron: KIM, november 2009)

Elbert van Dalen van De Tickert: “Er zullen zo'n 100 tot 150 winkels 'omvallen' in 2012 en 2013, voordat in 2014 de branche is gesaneerd. Wanneer je als keukenondernemer ontdekt dat je al drie jaar bijna niets verkocht hebt en je weet ook niet hoe je dat in de komende anderhalf jaar kunt verbeteren, moet je wel heel veel vet op de botten hebben. Het doel is wel, dat je geld verdient met je keukenzaak. En dan moet je goed inzicht hebben in je orderportefeuille. Veel ondernemers zitten echter in een bepaalde sleur waar ze niet uit komen. Dan moet je je afvragen hoe je heel netjes een eind aan je bedrijf kunt maken, zonder dat je klanten en je gezin benadeeld worden en zonder dat de schuldeisers je blijven achtervolgen.
Mijn bedrijf De Tickert zie ik daarbij als een bedrijf dat 'de rommel opruimt'. Ik kom in contact met een curator en besluit vervolgens om de inboedel van een failliete showroom op te kopen. Daarna moet die inboedel via een van onze showrooms verkocht, of op een veiling geveild worden. Ik heb voor dat alles, inclusief medewerkers in de showrooms een heel team van medewerkers.
Tussen 2005 tot afgelopen voorjaar ben ik al betrokken geweest bij een kleine 50 zaken om te helpen, te saneren of leeg te verkopen. Regelmatig nemen ondernemers zelf contact met mij op, soms schrijf ik de curator van een bedrijf aan en soms begint het bij bemiddeling tussen een organisatie en de bank. In mijn telefoon staan meer dan 1.100 adressen van mensen die ik rondom faillissementen kan benaderen, van keukenfabrikanten tot veilingbedrijf Troostwijk. De branche staat in brand, keukenzaken storten in en dan moet je puin ruimen. Mijn rol daarbij is puin te ruimen, de ergste pijnpunten eruit te halen en de rust terug te laten keren.”