Wat zijn volgens de ondervraagde detaillisten de belangrijkste tegelinnovaties van de afgelopen jaren? Vooral de XXL grootformaat tegels worden daarbij massaal genoemd. Met op de tweede plaats de dunne tegels van 3 tot 6 mm; veelal gaan die aspecten grootformaat én dun natuurlijk ook samen. Look-a-likes van marmer, metallic, hout en leder worden eveneens veel genoemd, in tegenstelling tot de nieuwe trend van behang-look. Deze is wellicht te pril om al genoemd te worden, net als de tegels met fotoprints. De aandacht voor duurzaamheid wordt opvallend genoeg slechts door een op de vijf ondernemers als belangrijk beschouwd. Even opvallend is, dat reliëftegels vrijwel niet genoemd worden en bloemmotieven, al dan niet in barokke gestileerde vorm, zelfs helemaal niet. Dit, ondanks de overvloed van bloemmotieven en reliëfstructuren op de internationale tegelbeurzen.

Toekomstige trends
Het meest interessant is wellicht het antwoord op de vraag welke trends het aankomende jaar belangrijk zijn in de perceptie van de ondervraagden. Duidelijk is dat de XXL grootformaten voorlopig belangrijk blijven, evenals de dunne tegels. Het aspect duurzaamheid zal volgens de ondernemers meer naar voren komen; in vergelijking met de recente trends gaat hij van plaats 4 naar plaats 3. Op gebied van kleuren gaan de bruintinten zelfs van plaats 8 naar plaats 4. En de tegels met prints die als trend over de afgelopen jaren helemaal niet genoemd werden, krijgen nu ineens wel een plaatsje in de top 5 van trends voor de komende tijd. Tegeldesign is dus nog volop in ontwikkeling.

Marktomvang
En wat is de marktomvang van tegels en tegellijmen? is de volgende belangrijke vraag. Hiernaar deed BouwKennis uitgebreid onderzoek. “De totale marktomvang voor tegels in de meergezins-woningnieuwbouw is in 2009 bijna 2,3 miljoen m². In 2008 was deze markt met ruim 2,2 miljoen m² iets kleiner. Voor de renovatie van meergezinswoningen is in 2009 bijna 3,4 miljoen m² aan tegels gebruikt. Ook deze markt is ten opzichte van een jaar eerder gestegen. Het merendeel van de tegels wordt zoals gebruikelijk verwerkt als wandtegel”, blijkt uit de BouwKennis Marketing Score Card Marktomvang. “In 2010 neemt het aantal gereedmeldingen in de woningnieuwbouw flink af. Dit heeft grote gevolgen voor de marktomvang van tegels. In 2011 stabiliseert de marktomvang voor tegels voor dit woningtype.”
In de BouwKennis Marketing Score Card Marktomvang wordt onder andere de grootte van de professionele markt voor tegels in kaart gebracht. Deze marktomvang is gebaseerd op het werk van professionele verwerkers. Het grijze en zwarte circuit en werkzaamheden die particulieren zelf uitvoeren of uitbesteden zijn hierbij dus niet meegenomen.

Tegellijmen
BouwKennis onderzocht ook de markt van tegellijmen: “In 2008 was de totale marktomvang voor tegellijm op wanden in de woningnieuwbouw ruim 3,7 miljoen m². In 2009 is er een duidelijke daling zichtbaar. Vorig jaar werd er nog maar voor bijna 3,4 miljoen m² aan tegellijm gebruikt op wanden. Jaar-op-jaar daalt de toepassing van tegellijm dus met 8 procent. Dit jaar wordt deze daling een stuk zwaarder.” BouwKennis verwacht dat er in 2010 nog maar 2,75 miljoen m² tegellijm gebruikt wordt op wanden in de woningnieuwbouw. Hiermee krimpt de markt met maar liefst eenvijfde. Ook dit komt voornamelijk doordat er veel minder nieuwe woningen worden gebouwd. Pastalijm is zowel in 2009 als 2010 nog altijd de meest gebruikte tegellijm voor wanden, op afstand gevolgd door poederlijm.”

Sterke invloed recessie
De komende jaren neemt de totale marktomvang van tegels in de woningnieuwbouw en de tegellijmen volgens deze gegevens dus af. In 2010 zal de marktomvang voor tegels in de meergezins-woningnieuwbouw naar verwachting bijna 2 miljoen m² groot zijn. Dit is een daling van maar liefst 13 procent.
BouwKennis hierover: “Het aantal gebruikte tegels hangt sterk samen met het aantal gereedgekomen nieuwbouwwoningen. Er worden nog altijd veel minder nieuwbouwwoningen verkocht dan voorheen. Hierdoor krijgt de woningbouw de komende jaren, zij het met enige vertraging, te maken met een tweetal elkaar versterkende effecten. De doorstroming binnen de pijplijn stagneert, waardoor er momenteel minder woningen gereedkomen. De financierbaarheid van nieuwe projecten is daarnaast veel problematischer. De instroom van nieuwe bouwvergunningen daalt hierdoor sterk.”
In cijfers betekent dit dat de woningnieuwbouwproductie in 2010 naar verwachting met 20 procent zal dalen ten opzichte van 2009. Er zullen in 2010 volgens de prognoses van BouwKennis slechts 60.000 woningen gereedkomen. Ook in 2011 worden er naar verwachting 60.000 nieuwe woningen gebouwd. Pas in 2012 kijkt de woningnieuwbouw omhoog. Voor dat jaar verwacht BouwKennis 64.000 gereedgekomen nieuwbouwwoningen. Echt herstel zal zich echter pas in 2013 en daarna manifesteren.
Door de kredietcrisis en de stagnering op de woningmarkt daalt de totale markt voor tegels. Het aandeel van meergezinswoningen in de totale marktomvang voor tegels zal de komende jaren echter wel groeien. Het aandeel meergezinswoningen in de totale woningnieuwbouwproductie neemt de komende jaren namelijk nog altijd toe, zij het licht.

Woningbouw
BouwKennis gaat verder in op die woningbouw-ontwikkeling: “Het aantal opgeleverde koopwoningen daalde in 2009 sterk. Als gevolg hiervan nam het aandeel meergezinswoningen toe. In de huursector worden immers beduidend meer appartementen gebouwd dan in de koopsector. In 2012 zal het aandeel huurwoningen in de nieuwbouwproductie zijn opgelopen tot zo’n 40 procent. Het aandeel meergezinswoningen in de koopsector zit bovendien in de lift door de focus op binnenstedelijk bouwen.”
BouwKennis verwacht dat van het aantal gereedmeldingen in 2010 iets meer dan 42 procent uit meergezinswoningen zal bestaan. Eind 2012 is dit aandeel iets opgelopen tot 42,2 procent. Wanneer de woningmarkt, en dan met name de koopwoningmarkt, zich herstelt, zal dat aandeel waarschijnlijk wel weer enigszins dalen.

Aantrekken economie gewenst
Het aantrekken van de marktomvang voor tegels op de woningnieuwbouwmarkt valt of staat uiteindelijk met het aantrekken van de economie en een toename van vertrouwen onder consumenten en producenten. Alleen wanneer aan deze voorwaarden is voldaan, komt de woningnieuwbouw weer op gang en zal de behoefte aan tegels echt aantrekken.
Bij deze vooruitzichten past derhalve voorzichtigheid, waarschuwt BouwKennis. “De prognoses zijn gebaseerd op de verwachting dat de bouw onder andere onder invloed van de economie pas na 2010 weer enigszins aantrekt. Hoewel er steeds meer tekenen van herstel doorschemeren, is de economie nog altijd fragiel. Aan de andere kant kan een toenemend vertrouwen onder invloed van de stimuleringsmaatregelen er voor zorgen dat de economie sneller dan verwacht aantrekt. In dat geval wordt het dieptepunt in de woningnieuwbouw dit jaar al bereikt. Er zou dan al in 2011 sprake kunnen zijn van herstel zodat ook de marktomvang voor tegels in de woningnieuwbouwmarkt volgend jaar al toeneemt.”

(in kaders:)
Welke van de onderstaande producten heeft u in het tegelassortiment?
(genoemd door percentage van de ondervraagde ondernemers)

vloertegels 100 %
wandtegels 100 %
mozaïek 93 % *)
tegellijm- en voegmiddelen 86 %
natuursteen 79 %
vloerverwarming 71 %
tegelplinten 71 %
strips/listello’s 64 %
metallic tegels & strips 57 %
glastegels & strips 50 %
schoonmaakmiddelen t.b.v. tegels 50 %
buitentegels 36 %
tegelgereedschap & toebehoren 14 %

Wat zijn de belangrijkste tegelinnovaties van de afgelopen jaren?
(genoemd door percentage van de ondervraagde ondernemers)

1. XXL (grootformaat) 93 %
2. dunne tegels ( 3 - 6 mm) 50 %
3. look-a-likes van marmer, hout, metallic, etc. 43 %
4. duurzaamheid/eco-trend 21 %
5. zwart & wit tinten 21 %
6. revival mozaïek 14 %
7. opkomst strips 14 %
8. bruintinten (mokka, terra etc.) 14 %
9. reliëftegels 7 %
10. anders, zoals barokke bloemmotieven, behang look-a-likes en tegels met fotoprints 0 %

Wat is volgens u de belangrijkste tegeltrend voor het aankomende jaar?

1. XXL (grootformaat)
2. duurzaamheid/eco-trend
3. dunne tegels
4. bruintinten
5. tegels met prints

(Bron: Qudata, oktober 2010)