Domotica schept al ruim tien jaar hoge verwachtingen binnen de bouwkolom. Door de toenemende vergrijzing en noodzaak tot energiebesparing, lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat deze verwachtingen uitkomen. Als er domotica wordt toegepast in een bouwproject, vindt het merendeel van de marktpartijen dat hiermee al in de opstartfase rekening moet worden gehouden. Maar is er binnen het bestek voldoende aandacht voor huisautomatisering? En is de basisinfrastructuur wel voorbereid op de toepassing van domotica?

Domotica als trend
Volgens de laatste voorspellingen van het CBS is in 2050 een kwart van de Nederlandse bevolking ouder dan 65 jaar. Nu is dit nog maar 15%. Aangezien de zorgsector momenteel al wordt overbelast, wordt domotica gezien als medicijn om ouderen langer zelfstandig te laten wonen. Aan de andere kant heeft politiek Den Haag hoog ingezet op het terugdringen van het nationale energieverbruik. Om haar CO²-doelstellingen te halen, zal Nederland ook in de gebouwde omgeving flink moeten besparen. Door diverse technologische snufjes goed in te zetten, kan domotica hieraan bijdragen.
De marktbehoefte aan domotica zal hierdoor hoogstwaarschijnlijk groeien. Als de keten hiervan wil profiteren, moet er eerst worden afgerekend met een van de belangrijkste beren op de weg: het ontwerp. In de beginfase van een project moet men namelijk al rekening houden met (toekomstige) domoticabehoeften om deze tegen het einde van het project goed te kunnen implementeren. Zo moet de stroomvoorziening bijvoorbeeld al in het bestek duidelijk zijn.

Rol domotica in bouwproces
Partijen in de bouwkolom die betrokken zijn bij projecten waar domotica toegepast wordt, zijn ervan overtuigd dat domotica vanaf de opstartfase een rol speelt. Van de bedrijven in de bouwkolom die in meer dan 10% van hun projecten domotica toepassen, is 78% het (zeer) eens met de stelling ‘Bij toepassing van domotica speelt het vanaf de opstartfase van een project een rol.’
Van de ontwikkelaars die regelmatig domotica toepassen is 85% het (zeer) eens met de stelling. Deze partij zit in de beginfase en heeft een grote invloed op het ontwerp van een project. Dat zij aangeven dat domotica vanaf de start een rol speelt, is daarom positief.
Van de installateurs die in meer dan 10% van hun projecten domotica toepassen, is 84% het (zeer) eens met de stelling dat domotica vanaf de opstartfase van een project al een rol speelt. Als uitvoerende marktpartij mag dit hoge percentage geen verassing zijn. In de praktijk is de rol van installateurs en domotica aan het begin van een project nog altijd klein. Mede door de toegenomen installatiequote, zouden installateurs dit wellicht graag anders zien.

Weinig aandacht in bestek
Het merendeel van de toepassers van domotica is overtuigd dat domotica al vanaf de opstartfase van een project een rol speelt. De praktische invulling van het bestek laat echter nog veel te wensen over. Slechts een kwart van de bedrijven die regelmatig domotica toepast, vindt dat er voldoende aandacht aan domotica wordt besteed in het bestek.
Van de installateurs die regelmatig domotica toepassen is 19% het eens met de stelling dat er binnen het bestek voldoende aandacht besteed wordt aan domotica. Van deze beroepsgroep is 63% het (zeer) oneens met de stelling. Van de ontwikkelaars is 19% het eens met de stelling, terwijl 37% het er (zeer) mee oneens is.

Ook infrastructuur ondergeschoven kindje
Tussen wat partijen denken en wat ze doen zit derhalve nog een flinke kloof. Dit is zonde, omdat een goede basisinfrastructuur verderop in het bouwproces in de kosten scheelt als er aanpassingen nodig zijn. Momenteel blijkt slechts 26% van de bouwbranche het (zeer) eens te zijn met de stelling dat er bij de toepassing van domotica voldoende aandacht geschonken wordt aan de benodigde basisinfrastructuur, functionaliteiten en diensten die in een later stadium toegevoegd kunnen worden.
Slechts 17% van de installateurs denkt er ook zo over. Over de aandacht voor functionaliteiten van domotica en de mogelijkheid om die in een later stadium toe te voegen, zijn installateurs bovendien het negatiefst: 43% is het met de stelling (zeer) oneens.

Interessante voedingsbodem
Bouwbreed leeft de gedachte dat huisautomatisering vanaf de opstartfase van een project een rol moet spelen. Desondanks lijkt er binnen het bestek niet voldoende aandacht voor domotica. Dit is op zijn beurt een belangrijke oorzaak van een volgende bevinding: bij de toepassing van domotica ervaart drie op de tien partijen te weinig aandacht voor de benodigde basisinfrastructuur.
Deze conclusie is somber. De toenemende aandacht voor de vergrijzing en energiebesparing zijn een interessante voedingsbodem voor een gezonde groei van domotica. Door huisautomatisering kunnen 65-plussers langer zelfstandig blijven wonen en kan de uitstoot van broeikasgassen binnen de woningvoorraad worden teruggedrongen.

Ketenintegratie
De keten doet er daarom goed aan om vanaf het begin van het bouwproces rekening te houden met de toepassing van domotica. Een woning zal met een dusdanig flexibele infrastructuur uitgevoerd moeten worden, zodat deze gemakkelijk is aan te passen aan de wensen van uiteenlopende typen bewoners. Zowel aan het einde van het bouwproces, als later tijdens de levensduur van een gebouw. Hiervoor is het noodzakelijk om in de ontwerpfase al met meerdere belanghebbenden uit het bouwproces rond de tafel te gaan. Niet alleen de architect, maar ook de eisen, wensen en ervaringen van de installateur moeten bijvoorbeeld meegenomen worden in het ontwerp. Zo kunnen problemen verderop in het bouwproces worden voorkomen en komt de probleemloze toepassing van domotica dichterbij. Zodra domotica werkelijk een grote vlucht neemt, krijgen partijen die zich hierin hebben bekwaamd, loon naar werken.