Ooit was het gewoon dat oudere mensen naar een 'bejaardentehuis' verkasten. Daar sleten ze de laatste jaren van hun leven tussen leeftijdsgenoten en met zorg bij de hand. Maar die tijd is niet meer. Oudere mensen blijven gemiddeld genomen veel langer vitaal. Ze willen niet meer worden weggestopt in verzorgingshuizen.
Het is kortom voor de hand liggend om woningen af te stemmen op de behoeftes van de oudere bewoner. Bestaande woningen kunnen daarvoor worden aangepast. Nieuwe woningen kunnen al bij voorbaat daarvoor worden ingericht. Levensloopbestendig bouwen heet dat tegenwoordig, met name woningcorporaties zijn daarin in toenemende mate actief.
Ook de installatie- en (af)bouwbranche zien steeds meer de kansen en mogelijkheden op dat vlak. Technische Unie, Nederlands grootste groothandel voor de technische installatiebranche, heeft daarvoor het concept Thuis in de Zorg ontwikkeld. Het komt voort uit het assortiment 'Comfort & Veiligheid', dat de TU al veel langer voert en dat specifiek is gericht op aangepast sanitair. "Maar aanpassingen gaan tegenwoordig veel verder", zegt Ron Kompeer, manager productgroep Sanitair bij Technische Unie. "Denk aan domotica, videofoon, aanpassingen in ventilatie of in de keuken. We hebben het met Thuis in de Zorg veel breder getrokken en ons assortiment op dit vlak volledig samengebracht in een speciale zorgcatalogus. Met dit concept kunnen we onze klanten uitstekend informeren over de mogelijkheden. Dat is tegenwoordig ook de rol van een groothandel. Wij worden in toenemende mate een informatiemakelaar."

Model
Basis voor het Thuis in de Zorg-concept is een zorgmodel van Uneto VNI, de branchevereniging van de installatiesector. Daarin het stappenplan Wonen, Welzijn en Zorg. Aan de hand van 120 stappen kan voor iedere cliënt en situatie de juiste oplossing worden gevonden. Technische Unie is zeer te spreken over dit model, zegt Ron Kompeer.
"Alle zorgoplossingen van alle productgroepen zijn er in opgenomen. Het is voor installatiebedrijven een enorm praktisch hulpmiddel. Het zou wat ons betreft een standaard moeten worden in de markt van aanpassingen."
Kompeer erkent daarbij dat 'standaard' eigenlijk niet van toepassing is op woningaanpassingen. Want iedere aanpassing moet op de gebruiker worden afgestemd. "Klopt helemaal. Woningaanpassing is maatwerk. Maar het stappenplan maakt duidelijk welk soort aanpassing er nodig is. Vervolgens is het aan de vakman om dat zo te monteren of installeren dat de bewoner er optimaal gemak van heeft."

Aangepast Wonen
Dat woningaanpassing maatwerk is, benadrukt ook René Luiten, eigenaar van het bedrijf Aangepast Wonen in Duiven. Luiten is een man van de praktijk. Samen met vier allround vakmensen realiseert hij woningaanpassingen in een straal van zo'n vijftig kilometer rondom Arnhem. Aangepast Wonen werkt veelal in opdracht van gemeenten, die vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning zorgbudgetten toekennen aan inwoners die dat nodig hebben.
Aangepast Wonen gaat in die aanpassingen overigens iets verder dan TU. Het bedrijf uit Duiven doet ook kleine verbouwingen in huis en levert bijvoorbeeld in hoogte verstelbare keukens. Maar altijd wordt het afgestemd op de bewoner, zegt Luiten.
"Het is heel specialistisch werk. De ene persoon kan bij wijze van spreken alleen nog maar zijn rechterhand gebruiken en iemand anders enkel nog maar de linker. Dat vraagt al om heel specifieke maatregelen. Het is echt maatwerk."
Luiten stelt dat niet ieder klusbedrijf dat zomaar kan.
"Drempels verwijderen of een deur verbreden, dat kan iedere vakman. Maar voor specifieke aanpassingen moet je echt specialist zijn. Ergonomisch inzicht hebben, de specifieke materialen kennen. En je moet met je doelgroep kunnen communiceren. Onze meeste klanten zijn al wat ouder, het gaat hen niet zozeer om snelheid, maar om kwaliteit."
De behoefte van de consument aan het soort aanpassing is heel divers. Zaken als aangepast sanitair, videofoon en domoticatoepassingen worden veelgevraagd. Aangepast Wonen installeert daarnaast ook veel aangepaste keukens, verwijdert drempels of verbreedt deuren in huis. "Toegankelijkheid voor de rollator is vaak aan de orde. Daarvoor vervangen we ook wel eens een grindpad door een verharde weg", aldus René Luiten.

Tweeledig
De markt voor woningaanpassingen is tweeledig. Enerzijds zijn er veel bestaande woningen of gebouwen als zorginstellingen, die aangepast moeten worden. Anderzijds kan bij nieuwbouw alvast rekening worden gehouden met bewoners die op de duur mogelijk wat minder mobiel worden en toch graag in de woning willen blijven. Technische Unie richt zich op beide facetten, zegt Ron Kompeer.
"Bouwers, en met name corporaties, doen steeds meer aan levensloopbestendig wonen. Wij leggen proposities bij hen neer over wat er allemaal mogelijk is. Houd bij de bouw bijvoorbeeld vast rekening met bedrading voor domotica, maak ruime badkamers, biedt mogelijkheden voor aanpassingen in de ventilatie, voor bijvoorbeeld mensen met aandoeningen aan de luchtwegen. Er is heel veel mogelijk."
René Luiten ziet ook dat corporaties levensloopbestendig bouwen of hun bestaande woningen 'opplussen', maar vindt dat dat toch nog te weinig gebeurt. Bovendien gaat het dan nog niet om echte aanpassingen.
"Levensloopbestendig bouwen is natuurlijk wel zinvol, maar dan heb je het niet over specifieke aanpassingen. Dat is toch een ander verhaal. Bij de meeste bestaande woningen is het trouwens goed mogelijk om die zodanig aan te passen dat bewoners er weer een flinke tijd kunnen blijven wonen."