Een goed binnenklimaat wordt steeds belangrijker. Niet alleen in de woningbouw maar ook in de utiliteit zoals op kantoren, zorginstellingen en scholen. Daarbij kijken architecten en projectontwikkelaars steeds meer hoe de energieprestatie van een gebouw kan worden verbeterd. Maar comfort en gezondheid zijn minstens zo belangrijk. Er zijn dus nogal wat zaken waar rekening mee moet worden gehouden. Het oXygen-systeem van Jaga combineert al deze mogelijkheden. Het systeem zorgt voor frisse lucht, snelle opwarming en afkoeling en levert ook nog eens een forse energiebesparing op, zonder een ingewikkeld extra leidingenstelsel.
Jan Verdonck is productspecialist oXygen bij Jaga. Hij legt uit: ?Het systeem heeft voor de aanvoer van lucht alleen een opening naar buiten nodig. Voordat de buitenlucht een vertrek binnenkomt, wordt deze eerst vermengd met de inpandige lucht. De mensen binnen ervaren dus geen tocht. Via CO2-sensoren wordt bepaald wanneer er geventileerd wordt en de lucht binnen wordt via hooghangende boxen weer afgezogen.?

Frisse lucht
Het belang van frisse lucht is groot. Uit onderzoek van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) blijkt dat leer- en werkprestaties aantoonbaar afnemen wanneer het CO2-gehalte in een ruimte hoog wordt. Boven bepaalde waarden kunnen mensen er zelfs ziek van worden: het Sick Building Syndrome (SBS). Verschijnselen van het Sick Building Syndrome zijn onder meer hoofdpijn, geïrriteerde ogen, duizeligheid en concentratieverlies.
Jan Verdonck: ?In iedere ruimte zou eigenlijk 20 m3 lucht per persoon moeten worden ververst om een goed binnenklimaat te garanderen. Dat komt neer op een C02-gehalte van 1200 ppm. Daarbij wordt uitgegaan van de standaard buitenlicht die een gebouw binnenkomt. Door de filters waarvan oXygen gebruikt maakt, is de kwaliteit van de verse lucht echter zodanig verbeterd dat slechts 8 m3 verse lucht per persoon per uur voldoende is om zelfs een beter effect te bereiken. Dit betekent dat er in de praktijk minder lucht verplaatst hoeft te worden waardoor de gebruikers van een gebouw ook geen tocht ervaren.?

Comfort
Om een nog beter beeld te krijgen bezoeken we twee projecten waar het oXygen-systeem van Jaga wordt toegepast: basisschool De Zevensprong in Apeldoorn en het in aanbouw zijnde zorgcentrum Vleuterweide in Utrecht. In zorginstellingen heerst vaak een slecht binnenklimaat. Natuurlijke ventilatie stuit nogal eens op tochtklachten van de bewoners. Een CO2-gestuurd verwarmings-, koelings- en ventilatiesyteem Oxygen biedt dan uitkomst. Verder kan de toepassing van oXygen in zorginstellingen een verlaging van de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) betekenen van maximaal 0,43 vergeleken met natuurlijke of mechanische luchtverversing, aldus een berekening van het onafhankelijke bureau Cauberg-Huygens. Voorwaarde is wel dat het systeem wordt aangestuurd door CO2-sensoren. Het gebruik van deze sensoren zorgt ervoor dat dagelijkse bediening niet nodig is. Na eenmalige programmeren door de installateur werkt het systeem verder geheel automatisch. Vooral gemakkelijk voor ouderen.
Waar projectontwikkelaars en architecten vooral de vermindering van de EPC als belangrijkste factor zullen beschouwen, legt Jaga richting zorginstellingen de nadruk op comfort en gezondheid. oXygen maakt gebruik van Low H2O-techniek, waardoor de verwarming een veilige aanraaktemperatuur kent. In Vleuterweide is gebruik gemaakt van een combinatie van een Low H2O-warmtewisselaar, oXygen en Briza. De warmtewisselaar zorgt in de winter voor warmte, de Briza in de zomer voor koeling en oXygen voor tochtvrije ventilatie. Door de aparte aanvoer van warm en koud water naar respectievelijk de warmtewisselaar en de Briza kan het systeem snel schakelen tussen verwarmen en koelen. Vooral in het voor- en najaar levert dit in het Nederlandse klimaat, met felle opklaringen en koude buien een grote comfortwinst op. De warmtewisselaar is aangesloten op een ketelgestookte lagetemperatuurverwarming (LTV).

Gezond
Ook op scholen is een gezond binnenklimaat van groot belang. Uit onderzoek van zowel de GGD als onderzoeksbureau TNO blijkt dat het leidt tot betere leerprestaties. ?Goede ventilatie is essentieel voor de concentratie van zowel leerlingen als leerkrachten. En gecontroleerde ventilatie met voortdurende luchtmeting is nóg beter?, aldus Jan Verdonck van Jaga. In het Bouwbesluit is vastgelegd dat het binnenklimaat in gebouwen aan bepaalde eisen moet voldoen. Voor scholen geldt de norm van 1200 ppm.
Directeur Luuk van der Heijden van basisschool De Zevensprong in Apeldoorn noemt zichzelf een kritische gebruiker van het oXygen-systeem. De school stamt uit de jaren zeventig en werd twee jaar geleden ingrijpend verbouwd en uitgebreid met nieuwsbouw. ?Vroeger werd hier een raam open gezet om te ventileren, nu hebben we oXygen?, grapt hij. Het afstemmen van het systeem heeft wel de nodige tijd gekost. ?Voor scholen geldt de norm van 1200 ppm. Maar er zit toch een verschil tussen theorie en wat de mensen in de praktijk ervaren. Sommigen vonden het in het begin toch nog te benauwd. Daarom hebben we extra radiatoren geplaatst waarmee het probleem verholpen is. Verder werd er geklaagd over het geluidsniveau van de afzuigboxen. In één lokaal hebben we die nu met geluidsisolerende folie afgewerkt. We gaan binnenkort geluidsmetingen doen en het is de bedoeling dat de andere lokalen dan ook volgen. De afstelling heeft redelijk wat tijd gekost. Ik hoop dat alles aan het einde van dit schooljaar is afgerond.?
Afgezien van het afstemmen zijn de ervaringen met het oXygen-syteem overigens positief. ?Zowel leerlingen als leerkrachten voelen zich veel beter. Dat merk je alleen al aan het lage ziekteverzuim, hoewel het natuurlijk altijd lastig te meten is wat daar de oorzaak van is. Verder doen we ook aan nachtkoelen. Vooral in de zomerperiode waarin het soms meer dan dertig graden buiten is, is dat een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de oude situatie. En ook de stookkosten zijn in verhouding lager?, aldus Luuk van der Heijden.