De voorspelling van het IMF voor de huidige krimp van de ontwikkelde landen is 6%. Drie maanden geleden rekende het IMF nog op groei van het inkomen per hoofd van de bevolking in meer dan 160 landen. Van die voorspelling is inmiddels niets meer over, nu voorziet het IMF een daling in meer dan 170 landen. In hoofdlijnen concludeert het IMF in de april-versie van de World Economic Outlook dat er opgeteld voor 2020 en 2021 wereldwijd $ 9.000 miljard aan bbp verloren gaat.
Verwachting IMF voor 2020: De wereldeconomie krimpt in ieder geval met 3% in 2020, vooropgesteld dat de pandemie niet heel veel langer aanhoudt. De eurozone krimpt met 7,5%, de Amerikaanse economie met 5,9% terwijl de groei in China terugvalt naar 1,2%. Binnen Europa behoren Italië (-9,1%), Frankrijk (-7,2%) en Nederland (-7,5%) tot de landen die het hardst getroffen zullen worden.
Voor 2021: De pandemie zorgt voor blijvende littekens; zo komen bedrijven die omvallen niet meer terug, zijn er gevolgen voor de productiviteit, welvaart en werkgelegenheid. Voorlopig gaat het IMF uit van herstel in 2021 waarin de wereldeconomie met 5,5% zal groeien. In de eurozone en de VS valt de groei met 4,7% iets lager uit, terwijl de Chinese economie met 9,2% zal groeien. Ondanks een verwacht krachtig herstel haalt het mondiale bbp in 2021 niet het niveau waarvan vóór de crisis werd uitgegaan.
De gevolgen voor de wereldeconomie zijn aanzienlijk groter dan de gevolgen van de financiële crisis in 2008 en 2009 toen de wereldeconomie met 0,1% terugviel. In het model dat men gebruikt, is uitgaan van een aantal veronderstellingen:
· De pandemie verliest in het tweede halfjaar van 2020 aan kracht.
· Overheden zijn in staat de gevolgen voor de economie met maatregelen te verzachten.
· Er wordt voortgang gemaakt met het vinden van een vaccin; algemeen wordt ervan uitgegaan dat het vinden van een vaccin circa 12 maanden zal duren en het 18 maanden duurt voordat het vaccin in voldoende mate is getest en aangemaakt.
Er is ook gekeken naar alternatieve scenario’s met een dubbele uitbraak, al dan niet snel gevolgd op de eerste uitbraak. Deze alternatieve scenario’s geven een diepere dip die later valt in combinatie met een langere hersteltermijn. Het door het IMF gehanteerde scenario is dus vooralsnog de meest positieve kijk op de situatie. Het is dus niet verwonderlijk dat het IMF stelt dat de voorspellingen gedaan worden met een extreem hoge onzekerheid. De economische terugval gaat gepaard met een extreme krimp in de vraag naar olie en het oplopen van voorraden. Als gevolg daarvan voorspelt men voor de komende jaren een periode van lage olieprijzen; de prijs van een vat Brentolie eind 2023 wordt geschat op € 45 (€ 15 boven het huidige prijsniveau), historisch gezien laag. Als referentie: de prijs lag in januari 2020 op € 70 per vat. De voedselprijzen zullen geen hele grote schommelingen ondergaan: voor 2020 wordt een daling verwacht van 2,6% gevolgd door een stijging van 0,4% in 2021.
Het totale pakket aan steunmaatregelen dat wereldwijd beschikbaar is, bedraagt inmiddels $ 8.000 miljard en zal naar verwachting verder oplopen. Opgemerkt wordt dat overheden niet alleen moeten denken aan steunmaatregelen tijdens de crisis, maar ook in de periode erna. Vooropgesteld dat het virus in de tweede helft van 2020 zal uitdoven, lijken de systeembanken wereldwijd voldoende sterk genoeg te zijn. Banken zijn beter gekapitaliseerd en beschikken over meer liquide middelen dan bij de kredietcrisis van 2008. Mocht de crisis zich verder verdiepen, dan kunnen de markt- en kredietverliezen verder oplopen waardoor banken gedwongen zullen zijn de rem op de kredietverlening te zetten, hetgeen de brandstof tot verder herstel aan de economie zal onttrekken met ernstige gevolgen voor de groei. In een dergelijk scenario komt men in modellen ook tot een krimp van 8% voor de wereldeconomie in 2021.
In het relatief gunstige basisscenario van het IMF is de klap die banken krijgen te verduren twee keer zo groot dan de stresstests waarmee het IMF eerder rekening hield. In de zwaardere scenario’s is de klap al snel drie keer zo groot. In die situatie is het niet ondenkbaar dat klanten bij de bijna 400 banken in de G7-landen de € 10.000 miljard kredietruimte zullen opvragen, hetgeen neerkomt op 50% van het risico- gewogen kapitaal. Eerdere analyses van het IMF in de grootste acht economieën van de wereld hadden al uitgewezen dat in een recessie de rentebetalingen voor 40% van de bedrijfs- schulden een probleem kunnen worden. Tegen deze achtergrond is het niet verwonderlijk dat de Amerikaanse grootbanken tegen het einde van het eerste kwartaal al $ 10 miljard opzijgezet hebben om een golf van kredietverliezen door de coronacrisis op te vangen. Volgens de aanbevelingen van het IMF zou het beleid van regeringen gericht moeten zijn op vier punten: beteugelen van de pandemie; beschermen van burgers en bedrijven met gerichte financiële steun; voorkomen van schade aan het financiële systeem; en herstelplannen maken voor als de pandemie voorbij is. In de milde prognose van het IMF ziet 90% van alle landen in de wereld de welvaart per hoofd van de bevolking dalen. Voor opkomende landen en ontwikkelingslanden is de schade relatief groot. Daar waar in ontwikkelde landen ruimte voor steunprogramma’s door de overheid is, is die ruimte er in dergelijke landen niet, terwijl zij ook veel moeilijker kunnen lenen ook al omdat hun munteenheden niet sterk genoeg zijn.