De consument wordt door de retailer nu al als ‘steeds mondiger’ ervaren. We kunnen ervan uit gaan dat dit vanwege de toenemende transparantie door internet en door de nog meer geavanceerde communicatiesystemen in de toekomst zo blijft. “De individualisering van het keukenproduct wordt in de komende jaren steeds belangrijker”, verwacht Rogier Klinkenberg van Pronorm. “Dat betekent dat je als producent diversiteit moet bieden en flexibiliteit in je productie moet hebben. Je hebt daarbij twee richtingen. Ten eerste de richting voor het traditionele publiek, waarin keukens op een heel ‘normale’ manier gepland worden. Ten tweede de richting waarin consumenten hun keuken een ‘personal touch’ willen geven, door middel van bijvoorbeeld digitaal printen. Ze kunnen zelf allerlei aanpassingen doorvoeren.” Producenten kunnen daarop inspelen door allerlei individualiseringsmethoden, zoals momenteel bij ladensystemen.

Domotica
Rogier Klinkenberg: “Je kunt je bovendien afvragen of de consument in de toekomst wel zo veel in de keuken zal staan. Gezinnen worden kleiner en zeker in economisch goede jaren zullen mensen meer buiten de deur gaan eten. En wanneer ze wel zelf koken, zal domotica daarin een grote rol spelen. Wanneer we zien wat de digitale revolutie ons de afgelopen tien jaar heeft gebracht, sinds de invoering van de iPhone... dan kun je ook verwachten dat die ontwikkeling over tien jaar nog veel verder zal zijn.
Dat zal echter ook samen moeten gaan met de vereenvoudiging van de montage van de producten. Door de technische ontwikkelingen is er veel kennis nodig van gekwalificeerd personeel. Dat gekwalificeerde personeel zal op een heel ander level aangestuurd en getraind moeten worden. De consument wil dat een product als een keuken sexy is, net zoals dat bij een auto het geval is, maar tevens dat het begrijpbaar blijft. Daar zal je als producent permanent de elementen en juiste materialen voor moeten aanbieden. En daarmee zijn we weer terug bij individualisering.”

Robotisering
Een stap verder dan domotica is ‘robotisering’ van de keuken. Daartoe worden momenteel al grote stappen gezet, zoals blijkt uit het project van The Robotic Kitchen. De Moley Robotic Kitchen is een volledig geïntegreerde geautomatiseerde keuken, ‘ontworpen voor gewone woningen’, die kookt met de vaardigheid van een menselijke chef-kok. Een dergelijke robotkeuken zal volgens de ontwikkelaars niet alleen het gebruik van robots in het huis stimuleren, “het zal een grote impact hebben op gezondheid en welzijn: gebruikers kunnen genieten van gezond, een verscheidenheid aan heerlijke gerechten, gekookt naar wereldklasse normen, in hun eigen woning.” Moley Robotics is opgericht in 2014 door Mark Oleynik, computerwetenschapper en innovator binnen de gezondheidszorg te Londen.
Vakblad KIM vroeg Mark Oeynik en Anna Mischenko van Moley Robotics naar de achtergronden van dit concept. "Hoe kan ik thuis elk lekkere gerecht maken dat ik wil? Met dat uitgangspunt heb ik de Moley robotkeuken uitgevonden”, zegt Mark Oleynik. “Twee zeer complexe, volledig uitgewerkte handen vormen de techniek van de keuken. Daarbij worden de bewegingen van een menselijke hand natuurgetrouw gereproduceerd, zodat ze de mogelijkheid hebben om alles wat een menselijke chef-kok kan koken, zelf ook te koken. De Moley Robotic Kitchen kookt niet als een machine - het legt de menselijke vaardigheid in beweging.”
Culinaire innovator Tim Anderson speelde een integrale rol in de ontwikkeling van de keuken. Hij ontwikkelde eerst een gerecht dat de systeemmogelijkheden zou testen: een krab-gerecht. Dit werd in 3D opgenomen in een speciale studio waar het gerecht bereid werd. Elke beweging en nuance werd vastgelegd en vervolgens in een digitale beweging vertaald. “Deze ‘motion-capture’ techniek zal worden gebruikt om een ??digitale bibliotheek van recepten, die steeds wordt uitgebreid, samen te stellen voor de Moley Kitchen. De robot-chef beweegt met menselijke snelheid, in plaats van die van een machine. Dit helpt gebruikers om prettig te werken met het systeem.” De keuken kan ook worden gebruikt, wanneer desgewenst de robot-armen weggevouwen en buiten het zicht gebracht worden.
De Moley Robotic Kitchen is ontworpen om in de toekomst voor een ??massaproductie geschikt te zijn, zowel voor woningen als voor de commerciële markt. van restaurants en dergelijke. Op dit moment zijn we op het ontwikkelingsstadium en er is een prototype van Moley Robotic Kitchen aanwezig in het laboratorium in Londen. Volgens de plannen zal de Moley-keuken klaar voor lancering zijn in het tweede kwartaal van 2018, eerst voor gebruik in particuliere woningen, dan vervolgens ook voor commerciële markt van restaurants en dergelijke.”

Seniorenmarkt
Maar om een goed beeld te hebben van de toekomst, zullen we met name ook naar doelgroepen moeten kijken, waarbij ook de demografische ontwikkeling van de bevolking een niet te onderschatten rol speelt. Het aantal 65-plussers zal bijvoorbeeld tussen nu en 2032 groeien van ruim 3 miljoen naar bijna 4,5 miljoen; een toename met ca. 50 procent. Ter vergelijking: de totale bevolking zal groeien van 16,9 miljoen naar 17,8 miljoen; een toename met slechts vijf procent (Bron: CBS). Dat betekent voor de keukenretail: ‘wie de senioren heeft, heeft de toekomst’. Dat stelt dus eisen aan de samenstelling en het ontwerp van de keukens voor die doelgroep. Wie daar nu nog niet klaar voor is, zal dat over enkele jaren wel degelijk moeten zijn.
We spreken hierover met Gerold Meenhuis en Anouck Lopulissa-Janssen van MCS Keuken & Comfort. Zij hebben met hun showroom Keuken & Bad Almelo en als importeur van de ergonomische systemen van het Zweedse Granberg, veel knowhow op gebied van comfortkeukens voor senioren.
“Senioren gaan niet meer naar een verzorgingstehuis, maar blijven zo lang mogelijk thuis wonen. En eventuele aanpassingen moeten ze daarbij zelf bekostigen. Dat vereist in de komende 15 jaar dus een heel bewustwordingsproces bij zowel de consument als bij de retailer. Een keuken voorzien van onder andere de hoog-laag systemen van Granberg kost bijvoorbeeldpaar duizend euro extra. Dan kun je dit maar het beste direct meenemen in de aanschaf van een nieuwe keuken in plaats van het later nog weer toe te passen. Dit past perfect in het kader van levensbestendig wonen. Niet alleen de senioren zelf, maar ook de mantelzorgers worden ontzorgd door deze nuttige aanpassingen. Je moet hen de juiste tools bieden. Dat is het belangrijkste binnen het idee van levensbestendig wonen. Het voorkomt dat een senior consument extern in een andere woonvorm moet gaan wonen en zijn of haar partner alleen in de eigen woning achterblijft.
De retailer schrikt nu nogal eens terug voor dergelijke concepten. Deze kunnen vragen oproepen als: Hoe gaat dat met die in hoogte -en eventueel horizontaal- verstelbare keukens? Hoe gaat het met de afvoer van het water en met het voorkomen van lekkages? Er zal voor de keukenontwerper dus een mentaliteit-switch moeten komen. Keukens worden comfortprojecten; het zijn duurzame producten die je niet zo maar even na afloop aanpast. Je zult je als ondernemer daarin wel in moeten verdiepen en je inleven in die toekomstige senioren-consument en eventueel zelfs in de groeiende groep mindervalide consumenten. Een comfortkeuken kan heel fraai design zijn. Immers, alle design keukenelementen kunnen aan de Granberg systemen worden gekoppeld. Dan praten we bijvoorbeeld over een designmeubel dat eenvoudig met een druk op twee knoppen 43 cm omlaag en 20 cm naar voren kan worden gebracht. Je kunt ook denken aan een kookeiland dat in hoogte verstelbaar is en gebruikt kan worden bij het organiseren van kookworkshops. De doelgroepen van comfortkeukens zijn immers divers en bestaan niet alleen uit senioren. Die systemen kunnen tevens heel goed gekoppeld worden aan domotica-systemen via onder andere iPads, spraakcomputers en afstandsbedieningen, die in de komende jaren uitgebreid op de markt komen. Eventueel voorzien van camera’s, voor zover de privacy dat toelaat. Tegelijkertijd beseffen we ons wel dat een consument slechts eens in de twaalf of vijftien jaar een keuken koopt. In die tussenliggende jaren zullen deze dus ook aangepast kunnen worden met de comfortsystemen. Al is het beter om zoiets al in het voorstadium in te plannen. Over 15 jaar zal dat vanzelfsprekend zijn.”

Totaal wonen
De droom van keukenfabrikanten om hun keukenelementen door te laten dringen in de woonkamer, is op dit moment nog niet gerealiseerd. Maar merken als Schüller kiezen anno 2017 al voor een intensieve benadering van bijvoorbeeld de bijkeuken, met speciale bijkeuken-concepten. Wanneer de keukenfabrikanten interessante, originele woonkamermeubelen kunnen bieden, eventueel in samenwerking met meubelproducenten en meubel-designers, dan zal de combinatie van keuken & living in de komende 15 jaar zeker tot de mogelijkheden behoren. Al 20 jaar roept iedereen dat de woning, van keuken tot woonkamer en van badkamer tot slaapkamer een eenheid gaat vormen; momenteel zelfs inclusief een outdoor-concept. Het wachten is alleen nog op een marktspeler die dit op een overtuigende manier in de markt zet. Wanneer de keukenproducenten dit niet doen dan zullen de initiatieven vanuit andere woonbranches komen.

Internationalisering
Maar niet alleen branches zullen ineen schuiven. De mondialisering en internationalisering zullen steeds meer toenemen. Aan producentenzijde worden bedrijven gekocht door buitenlandse partijen, van Duitsland en Scandinavië (AEG/Electrolux) tot Japan (Grohe) en van Bosnië (Alno) tot Slovenië (ATAG/Gorenje). En laten we daaraan toevoegen: de Arabische Emiraten, China, India...
Datzelfde geldt aan retailzijde. Vanaf de jaren ‘90 werd de Nederlandse retail al sterk beïnvloed vanuit onze Duitse oosterburen, zoals Der Kreis en MHK, gevolgd door onder meer KüchenTreff, KüchenWelt en Marquart. We kunnen ons afvragen of er over 15 jaar nog wel puur Nederlandse spelers overblijven. De vraag aan de branche ‘Bepalen binnen vijf jaar internationale retailers hier het winkelaanbod?’ wordt door bijna de helft van de respondenten onderstreept. ‘Daar ben ik van overtuigd’ zegt 33 procent; en ‘dat denk ik ook’ zegt 23 procent. Slechts eenderde van de ondervraagden noemt het ‘onwaarschijnlijk’ (24 procent) of ‘totale onzin’ (9 procent). (Bron: www.qumedia.nl, 2017).