Dick Dolmans valt gelijk met de deur in huis als hij vertelt dat in Europa ruim 40 procent van het totale energieverbruik voor rekening komt van de gebouwen. 'Dat is dus veel meer dan de industrie of het transport', vergelijkt hij. 'Dat zijn cijfers die we niet links kunnen laten liggen.' Volgens Dolmans is hier een belangrijke taak weggelegd voor architecten en ingenieursbureaus door van tevoren te berekenen wat het gebruik van zonwering voor invloed heeft op het klimaat in een gebouw.
Aanleiding voor het gesprek met Dick Dolmans is de aanscherping van de Energie Prestatie Norm van 1,0 naar 0,8. De Nederlandse overheid reageert daarmee op het beleid uit Brussel om het energieverbruik in Europa flink in te perken. Vanaf het begin van het jaar is de Energy Performance of Buildings Directive van kracht. In het kort komt het erop neer dat Europa de energieconsumptie van gebouwen in vijf jaar tijd met 22 procent wil verminderen. Om duidelijk te maken dat zonwering hierin een forse bijdrage kan leveren is ruim een jaar geleden de European Solar-Shading Organization (ES-SO) opgericht.
'Als je kijkt naar de glas- en isolatie-industrie dan zie je dat die in Europees verband de laatste jaren ontzettend aan de weg hebben getimmerd om aan te tonen wat hun product aan energiebesparing oplevert. De zonweringindustrie daarentegen is veel meer gedecentraliseerd met als gevolg dat onze boodschap tot nu toe onvoldoende is uitgedragen waardoor de functie van zonwering nog steeds zwaar onderschat wordt.'

Energiewinst
Een van de grootste misverstanden is volgens Dolmans dat zonwering alleen een product is voor in de zomer. 'Ook in het voor- en najaar is de energie-opval erg hoog. Daarnaast kun je in de winter energiewinst behalen door juist de 'gratis' zonnestralen binnen te halen.'
Om aan te tonen wat zonwering aan energiebesparing kan opleveren heeft ES-SO het gerenommeerde ingenieursbureau Physibel uit België de opdracht gegeven een uitgebreide studie te doen. De resultaten hiervan zijn zojuist afgerond. 'Het is een heel erg moeilijk en wetenschappelijk verhaal', zegt Dick Dolmans. 'Maar kort samengevat komt het erop neer dat als je in Europa een op de twee vensters uitrust met zonwering je bijna 10 procent op het totale energieverbruik van gebouwen bespaart. Dat scheelt miljoenen tonnen olie en meer dan 100 miljoen ton CO2 uitstoot. In het kader van het Kyoto Protocol zijn dat getallen die aanspreken. We moeten in Europa ook toe naar een energieverbruik van gebouwen in kWh per vierkante meter per jaar. Daarom hebben wij ook de winst van zonwering - zowel in de winter als in de zomer - ten opzichte van koeling of verwarming uitgedrukt in kWh per vierkante meter.'

Comfort
De installatie van zonwering kan een forse investering zijn, maar levert volgens Dolmans ten opzichte van een airco al snel een winst op. 'Er zit altijd een payback in van een beperkt aantal jaren. Daar komt bij dat zonwering veel extra comfort oplevert. Dat verhaal houd ik de vastgoedsector ook altijd voor. De kantoren die op dit moment leegstaan zijn vaak de kwalitatief minst aangename gebouwen. Daar staat tegenover dat we in het westen voor het grootste gedeelte ons geld verdienen met onze hersens. Het is dan ook erg belangrijk dat je je lekker voelt in het gebouw waarin je werkt. Onderzoeken wijzen uit dat dit gauw zo'n 4 procent productiewinst oplevert. Als je dat ook meetelt, dan is die investering van de zonwering er snel uit.'
Dolmans constateert dat er in Amerika een toenemende groep architecten is die in het kader van het zogenoemde 'Green Building' bij het ontwerp van gebouwen rekening houdt met zaken als wooncomfort en energiebesparing. 'Dat zou je niet verwachten van een land als Amerika dat de reputatie heeft slordig om te gaan met energie en waarvan de president het Kyoto Protocol nog niet eens wil ondertekenen. Je hebt daar een groep architecten die progressief denkt. De aanhangers van de LEED Rating, Leadership in Energy Efficiency and Environmental Design. Opvallend is dat ze vaak terugvallen op de Europese architectuur. Ook omdat er in Europa veelal zuiniger wordt omgesprongen met energie.'
Volgens Dolmans komen we op internet onder de term High Performance Buildings een eindeloze lijst aan literatuur tegen. 'Zover zijn wij in Nederland nog niet. Maar het begint te komen. Zo hoorde ik twee jaar geleden dat de architect van het nieuwe pand van Philips in Amsterdam bij de gevel uitging van een bepaalde g-waarde. Daarmee wordt de prestatie van de zonwering bepaald. Hij had namelijk het interne klimaatsysteem daarop berekend. Toevallig was dit een Amerikaanse architect, maar het zou mooi zijn als ook meer Nederlandse architecten daarmee al in een vroegtijdig stadium rekening houden. Dus al op de tekentafel het effect van zonwering meenemen in het energieverbruik van een pand.'
Dolmans vindt het jammer dat zonwering vaak naderhand als een soort van lapmiddel wordt gebruikt. 'Op die manier ben je ook altijd veel duurder uit dan wanneer je zonwering gelijk meeneemt in het ontwerp. Verder weet ik dat sommige architecten uit esthetisch oogpunt zonwering gewoonweg niet mooi vinden aan een pand. Het is natuurlijk een kwestie van smaak, maar als je gebruik maakt van bijvoorbeeld screens en daar al vanaf het begin rekening mee houdt, dan kun je die uitstekend inpassen in het ontwerp. Opgerold zie je er niets van en afgerold in de geleiders kunnen ze een ontwerp versterken.'

Voordelen zonwering -Significante energiebesparing door warmtecontrole: in de zomer besparen op airconditioning (reflectie), in de winter zonnewarmte binnenhalen en -houden (isolatie) -Besparing tot 70 procent op kunstlicht, door optimale gebruikmaking van daglicht -Comfortverhoging: voorkomen van hinderlijke schittering, waardoor werkomstandigheden zozeer verbeteren dat ziekteverloven afnemen en de productiviteit aantoonbaar toeneemt (aansluitend bij de EU richtlijnen 89/654, gezondheid en veiligheid op de werkvloer) Bron: ES-SO ES-SO Meer informatie over de European Solar-Shading Organisation vindt u op de website van de vereniging: www.es-so.com.