De partners binnen het Holland Haus namen in 2005 het voortouw tot de clustering; en Keller, Dekker Zevenhuizen, Whirlpool en Miele zetten dit ook in de editie van 2007 succesvol door. Opnieuw kwamen minstens duizend belangstellenden naar Hotel Schwaghof bij Bad Salzuflen. Vervolgens startten in 2006 ook Sch�ller, Zeyko, Allmilm� en Erbi hun gezamenlijke House 4 Kitchens in L�hne, wat eveneens in 2007 met veel succes werd voortgezet. Dit jaar ontstond een nieuwe cluster in Messezentrum Kirchlengern, onder de naam Art of Kitchens. Deze telde maar liefst een twaalftal merken: AEG, Arte, ATAG, Bontempi, Cosentino, Etna, Mereno Keukens, Multiblad, Pelgrim, Probewa, Stala en Zanussi.
Voor de Nederlandse bezoekers is dit natuurlijk een mogelijkheid om meer merken op ��n of twee dagen te bezoeken. Maar dit kan wel ten koste gaan van de producenten die hun producten niet binnen een dergelijk cluster tonen. Sommige deelnemers aan Focus K�che & Bad klaagden over een dalend bezoekersaantal, hoewel de beursorganisatie in haar offici�le berichten juist een bezoekersgroei meldt. En ook het ver van het centrum van de K�chenmeile gevestigde Nobilia geeft een bezoekersgroei van 15 procent aan.

Verschuiving bezoek
Een tweede opvallende ontwikkeling was de verschuiving binnen de dagen waarop de Nederlanders de K�chenmeile bezoeken. Voorheen was dat vooral in het weekend en op maandag. Dit jaar zien we een verschuiving: men blijft op zondag lekker in eigen land en bezoekt de beurs vanaf maandag of dinsdag tot en met woensdag. Voor de bezoekers aan de Focus K�che & Bad had dit achteraf gezien als bijkomend voordeel, dat men pas kwam toen de airco van het gebouw ging werken; in het weekend heersten er bijna tropische temperaturen.
Als derde ontwikkeling zien we dat de apparatuurmerken, via de clusters en de ruimere Focus K�che & Bad, sterk binnendringen in deze -van oorsprong- meubelbeurs; dit in tegenstelling tot de Eurocucina, waar ze binnen het hallencomplex gezamenlijk slechts ��n presentatieruimte kregen toebedeeld.
In deze terugblik kijken we echter eerst naar de keukenfabrikanten. Welke trends worden gevolgd, of zelfs in gang gezet? Welke materialen, technieken en tinten waren op de K�chenmeile te ontdekken?

White & black
Wat de trends op kleurgebied kunnen we ditmaal duidelijk zijn: wit is weer helemaal terug, zwart is in opkomst, donkerbruin blijft. "Het traditionele vanille valt weg, net als de klassieke stijlen", is bijvoorbeeld de overtuiging van Henk Koehorst van Keukenmedium. "We gaan terug naar wit, met daarbij zwart en donkerbruin."
Diezelfde verwachting vinden we terug bij Vincent van den Oetelaar van Leicht: "Vanille wordt minder, wit
blijft sterk. Zwart komt op, in combinatie met contrasterende tinten als rood, groen en wit." Voor Jan des Bouvrie c.s. zal de keukenwereld de komende jaren een feest van herkenning zijn.
Rotpunkt laat overzichtelijk zien, dat 'wit' niet meer 'simpel wit' is. Er zijn talloze varianten wit en -zoals Nolte het noemt- off-white, met elk een eigen sfeer en uitstraling. Zo komt Rotpunkt naast 'weiss' met de volgende wittinten: white snow (of: extreem wit), fresco, magnolia en zelfs i-pod wit. (De tint i-pod zwart bestaat overigens ook.) Bij anderen wordt weer meegedeeld, dat magnolia-wit eigenlijk niets anders is dan 'altweiss' en antiekwit.
Nobilia deelt haar uitgebreide presentatie in Verl in op thema's, waarvan het thema 'wit' er een is, met onder meer witte glaskasten en hoogglans wit. Nolte spreekt over haar Dishes uitvoeringen in Day (wit) en Night (zwart), met 'het spel met de tegenstellingen'. Eggersmann wijst op Black & White binnen haar Unique programma. Dit merk plaatste in haar showroom een zeer ruime Unique uitvoering, volledig in wit Corian. En de presentatie van Art of Kitchens in Messezentrum Kirchlengern stond zelfs het 'Van wit tot zwart en alles wat daar tussen zit' als thema centraal.

Treinmodel
In het House 4 Kitchens in L�hne besteden zowel Zeyko als Allmilm� ruimschoots aandacht aan wit en zwart. Zeyko gebruikt de zwarte tint bij haar hoogglans programma en bij modellen in zwart met houtnerven. Allmilm� toonde een zwart-witte keuken met opvallende ronde hoeken onder de naam InterStreamline, genoemd naar het historische Streamline treinmodel.
Wellmann stelde, naast krachtige kleuren, ook wit in het middelpunt van de belangstelling, met als thema 'a new collection, designed for living'. "Wit beleeft dit seizoen een come back", voorspelt ook deze producent, "vooral in hoogglans fronten."
Niet alleen de keukenfabrikanten hebben wit en zwart ontdekt. Dat geldt ook voor de werkbladen en de apparatuur. Het assortiment van Dekker Zevenhuizen biedt inmiddels ook het volkunststof product van Hi-Macs, dat weliswaar alle Corian-kleuren omvat, maar in het Holland Haus toch vooral ook in wit fraaie resultaten oplevert. "We zien overal de herpositionering van wit', bevestigt de bladenfabrikant. "Niet alleen in de keukenmarkt, maar tot aan de autoindustrie toe." Multiblad toont color core van door en door kunststof materiaal in zwart. Apparatuurproducent K�ppersbusch heeft binnen haar apparatuurprogramma ook een lijn in witte tint opgenomen, terwijl Franke haar schouwkap Swing ook in een witte uitvoering levert.
In een komende uitgave besteden we uitgebreid aandacht aan de tijdens de K�chenmeile getoonde apparatuur.

Modekleuren
Modetinten als groen, oranje (of desgewenst solar-geel) en pruimenpaars vullen het kleurenscala momenteel aan, eveneens in talloze tintverschillen en met verschillende benamingen. Allemaal een beetje in de trend van 'back to the seventies'. Sch�ller spreekt van varen-groen; Nobilia noemt limone-groen en Rational kiest voor appelgroen, pistache en lemon. Leicht toont olijfgroen; en dan wel in haar nieuwe concept 40, waarin de elementen met rastermaat 40 tot een totale wand kunnen worden verwerkt, waarin zelfs de afzuigkap 'verborgen' kan worden. Tot het Wellmann programma behoren onder meer de tinten ahorn groen en arctic groen. En Cosentino komt vanaf 2008 met de nieuwe groentint verde fun. Tevens werd meegedeeld, dat Cosentino vanaf volgend jaar ook marmer en graniet op de Nederlandse markt gaat leveren, onder de naam Scalea by Cosentino.
Bij Rational is niet alleen wit volop aanwezig, maar laat ook een model uit het Onda programma zien in een opvallende, donkere pruimenpaarse uitvoering. Nolte komt met facet geslepen glas, niet alleen leverbaar in wit of zwart, maar hier ook in 'purper'.
En natuurlijk zijn de houttinten een blijvertje. Vooral Ebke was innoverend op dit gebied met de introductie van vlammende houtmotieven met een oosterse uitstraling. Keller breidt dit uit met een nieuwe zebrano front met een rustige structuur in hoogglans of mat. Pronorm presenteerde haar nieuwe ED 850 serie niet alleen in eiken vanille, maar ook in de eiken houttint. Hofemeier toont (Amerikaans) notenhout en eiken tabak. Nolte liet combinaties zien van zwart met licht Italiaans walnoot en van zwart en wit met palisander.

Neo-barok
Barokke elementen en dessins zijn overal aanwezig, met warme of juist lichte tinten, vooral voorzien van bloemen en arabesk figuren. Sch�ller toonde in House 4 Kitchen het barokke front in Fiore wit en zwart. Zowel binnen het Next programma als binnen Creativ was de barokke trend terug te vinden. Rotpunkt presenteerde haar Cubica fronten onder andere in het barokke black en white arabesque. Keller koos voor een keuken in een strakke belijning, met als achterwand een heel barokke achterwand van Hi-Macs, uitgefreesd door Rosskopf (die deze producten produceert voor haar partner Dekker Zevenhuizen). Ballerina laat in een -met VKG Nederland ingerichte- keukenopstelling kleurrijke bloemmotieven op de wanden figureren. Zeyko combineerde een barok werkblad met een witte keuken. Eggersmann laat zien, dat bij haar de achterwanden ook in barokuitvoering leverbaar zijn. Rational spreekt -terecht- van 'neo-barok' en toont binnen haar landhuisprogramma voor glasdeuren, voorzien van barokke ornamenten. Nolte sluit zich op zijn eigen manier aan bij deze ontwikkelingen: dit merk gebruikt geen arabeske bloemfiguren, maar neo-barokke decoraties uit de wereld van koken en eten. Binnen het werkbladenprogramma van Erbi waren barokke motieven afgelopen jaar al volop aanwezig. Dit jaar laat Multiblad zien, dat ook arabesk-retro binnen haar programma niet ontbreekt.

Techniek
De techniek achter de deurtjes, zoals ladesystemen en spoelbaksystemen, is volwassen geworden. Soft closing-systemen en intelligente scharnierwerking is vrijwel overal ingevoerd. Er is voor de afnemers volop keuze. Leicht had in haar opstellingen in House 4 Kitchen maar liefst drie verschillend systemen van Grass aangebracht. Met het Sensotronic-systeem wordt de lade gemotoriseerd zowel naar buiten als naar binnen bewogen. Met Sensomechanic wordt de lade door middel van een drukveer mechanisch bewogen. En met Sensomatic wordt de lade gemotoriseerd naar buiten bewogen en duwt men de lade met de hand weer naar binnen. Eggersmann toonde in Verl het gebruik van elektrische laden.
Ook de systemen om orde te brengen in laden zijn in diverse opstellingen aanwezig. Zo toonde Keller laden met een notenhouten Orgalux inrichting. Dit denken in 'orde-systemen' wordt tevens uitgebreid naar de rest van de keuken. Zo introduceerde Sch�ller het Nextcube-concept met ge�ntegreerde accessoires. Het systeem mocht prominent, vanuit een speels rookgordijn, onder de aandacht worden gebracht. En Stala kwam naar Kirchlengern met enkele bijzondere primeurs op accessoire-gebied (zie pagina 51).

Combinaties
De meeste fabrikanten weten nog niet wat ze aan moeten met de BeauxArts-idee�n, die vorig jaar werden ge�ntroduceerd bij SieMatic. Ze zijn dit jaar slechts sporadisch terug te vinden bij de huisshows van anderen. Bij Sch�ller zijn ze bijvoorbeeld voorzichtig te herkennen bij een combinatie van een strakke keuken met een barok front. En natuurlijk komen dergelijke combinaties ook naar voren bij Eggersmann: een samenvoeging van klassiek modern en rvs. Maar deze producent loopt daarmee al langer voorop in de ontwikkelingen. Er is bij Eggersmann dan ook geen sprake van me-too, maar van trendsettend. Dat is dit jaar opnieuw het geval, maar dan met een opzienbarend leisteen-keuken, die door velen als d� topper van de K�chenmeile wordt genoemd.

Keuken & living
De combinatie van wonen & koken, oftewel de samenvoeging van living en keuken, is bijna een vanzelfsprekendheid geworden. Het programma van Rotpunkt bijvoorbeeld omvatte tijdens deze huisshow opnieuw elementen als slaapkamerkasten. En bij enkele series zijn de plinten niet meer naar achteren springend, zodat er een duidelijk meubel-effect ontstaat.
Keller zet in deze gedachte nog een stap verder en verwoordt dit als volgt: "De keuken als onderdeel van de kamer is geen dissonant in het totaalplaatje; sterker nog de keukenfilosofie tilt de uitstraling van de woonkamer naar een hoger niveau. Om de keuken daadwerkelijk naadloos te integreren in de woonkamer introduceren we een compleet schuifdeurprogramma dat het mogelijk maakt om, als er niet gekookt wordt, de keukenmeubelen stijlvol aan het oog te onttrekken. Voor een sfeervolle finishing touch zijn er onder andere achterwandpanelen met indirecte verlichting. In combinatie met zwevende kasten zijn hiermee fraaie wandmeubelen in de woonkamer te cre�ren, waardoor de hele ruimte dezelfde sfeer en stijl ademt."
Probewa laat weten niet allen keukens, maar ook woonmeubels te kunnen leveren, in samenwerking met een meubelimporteur. Hiernaar blijkt een toenemende vraag te bestaan, vooral vanuit keukenzaken die zich ook op de living gaan richten.

'Wohnlichkeit'
Miele Die K�che komt binnen deze ontwikkeling met het 'keuken-woon-systeem', dat verscheidene variaties biedt om een designharmonie te verwezenlijken tussen keuken en living; de keuken krijgt hierdoor zelfs een nieuwe 'Wohnlichkeit'. Maar ook Nobilia gaat als no-name volop mee in de keuken & living trend, met meubels en zelfs een LCD-beeldscherm als onderdeel van een panorama-opstelling, tussen een oven en een combimagnetron. Nobilia is namelijk geen 'blokjes'-leverancier meer, maar beheerst inmiddels het leveren van complete kastenwanden, die in Verl onder meer getoond werden in trendy wit, inclusief een achterwand met LED-verlichting. Voor een merk als Eggersmann is dat zelfs een basis-uitgangspunt geworden. "We zoeken steeds meer de living op; daar vragen onze dealers namelijk om."
Binnen dit kader past ook de keuze van Erbi Werkbladen voor de aandacht voor haar Design-collectie. Zo is de nieuwe ArtTex-serie gebaseerd op textiel uit de woninginrichting, die vervolgens werd gelamineerd. Dit biedt veel barokke mogelijkheden, maar bijvoorbeeld ook -zoals bij Sublimo- desgewenst een Delfts blauw uitstraling. De materialen uit de Design-collectie zijn eenvoudig te combineren met andere materialen en hebben inmiddels vijf structuren en acht kleuren. Format presenteerde, om in te spelen op individuele behoeften, op living & cooking gebied 'A Talk Show Studio': koken met een ge�ntegreerde eettafel.

Pareltjes
Al deze trends en ontwikkelingen geven echter geen volledig beeld van wat de K�chenmeile dit jaar te zien gaf. De bezoekers werden regelmatig getrakteerd op ware 'pareltjes' binnen het keukenaanbod. We noemden reeds de leisteen keuken van Eggersmann. Maar ook een merk als Nueva Cocina kwam met een opvallende 'Volendam' keuken. Volgens diverse bezoekers was vooral de aanwezigheid van de Nederlandse keukenproducent Mereno binnen het Probewa-scala een perfecte aanvulling. Mereno levert onder meer zeer fraaie, nostalgische landhuiskeukens, die bijvoorbeeld goed gecombineerd kunnen worden met een zeepsteen werkblad van Cosentino. En Poggenpohl presenteerde de Porsche Design keuken P 7340, waarmee het 'luxe opnieuw wil defini�ren'.

De trends van 2007 ? de wittinten zijn terug, zwart is in opkomst, donkerbruin en houttinten blijven ? opkomst van modekleuren als groen, oranje en paars ? fronten met diepere reli�fstructuren ? volop neo-barokke elementen en dessins ? LED-verlichting is in opmars ? trends als combinatie living & keuken en nadruk op techniek achter de deuren worden volwassen Reli�fstructuur Opvallend is een nieuwe frontuitwerking, die te zien is bij Keller, Allmilm� en Rational. Het gaat om een diep gestructureerd front, uitgevoerd met een soort diepe, brede groeven. Keller voert dit binnen haar Black label programma ver door in een totale keuken, kastenwand en livingkasten. Ook andere producenten laten een wat meer reli�fstructuur zien, al is deze niet zo diep gestructureerd als bij de drie genoemde merken. Zo breidde Nolte haar Manhattan programma uit met twee houttinten in reli�fstructuur. LED De LED-verlichting, die overal in de belangstelling staat vanwege design- en energievoordelen, is ook binnen de keukenwereld een hype geworden. Deze verlichting wordt aangebracht in laden, onder bovenkasten, achter glazen legplateaus en tussen sandwich werkbladen. Vaak is het ook nog op kleur instelbaar. Voorbeelden te over: Sch�ller, Rational, Leicht, Hofemeier, Nobilia... allemaal laten ze op een of meerdere manieren toepassingen van LED-verlichting zien, of kiezen -zoals Keller- voor een vrijwel gehele overgang naar LED-verlichting. Rotpunkt laat zelfs in haar landhuiscollectie zien dat kasten voorzien van Beaumont-laden goed gecombineerd kunnen worden met glasplateaus, voorzien van LED-verlichting. Werkbladenproducent J�schke toonde op Focus K�che & Bad een fraai werkblad Eisglass, waarin de LED-verlichting prominent naar voren komt. Arte presenteerde een sandwich-werkblad, bestaande uit twee composieten bladen met daartussen LED-verlichting. Franke verwerkte op een fraaie wijze LED-verlichting in haar Moonlight schouwkap. "Licht wordt steeds belangrijker, zelfs bij de schouwkappen en bij de kranen", bevestigt men bij Franke. Glas Als materiaal voor allerlei keukenelementen blijft (gehard) glas haar rol opeisen. Arte werkt hiervoor zelfs samen met speciale glaskunstenaars. Een kunstwerk, gelamineerd onder een gehard glazen werkblad, is in limited editions verkrijgbaar. Ook behoort een gestraalde glazen achterwand met reli�f tot het programma van Arte. Nueva Cocina kent tegenwoordig met bamboe ingelegd glas. En Bontempi kent combinaties van Corian en glas; tevens zijn er glasdeuren in diverse tinten. (De Omnia keukens van Bontempi met echt leren deuren zijn overigens ook blijvertjes.) P�nnighaus heeft binnen haar Esprit-serie hout met glasplaat bedekt. En zelfs Profi Compact, het instapmerk van Hobby Kuchen, kent met glasplaat bedekte fronten.